Gmina Rzeszów

W sobotę 18 listopada odbyło się ostatnie, kulminacyjne spotkanie Rzeszowskiego Panelu Klimatycznego. Po wielu dniach spędzonych na zdobywaniu i pogłębianiu wiedzy oraz dyskusjach 60 mieszkańców i mieszkanek Rzeszowa zdecydowało o tym, jakie działania ma podjąć miasto, aby do 2030 roku osiągnąć neutralność klimatyczną. Wybrali 51 rekomendacji, które mają poprawić efektywność energetyczną budynków i wzmocnić zrównoważony transport w Rzeszowie.

Przed przystąpieniem do głosowania uczestnicy i uczestniczki panelu mieli czas, by zapoznać się z listą propozycji rekomendacji oraz przedyskutować jej zawartość w mniejszych grupach. Podsumowali wspólnie najważniejsze wyzwania dotyczące tematu panelu oraz szukali propozycji działań, które najlepiej na nie odpowiedzą. Rozmawiali też o swoich osobistych strategiach, które będą przyświecać im podczas głosowania, i o priorytetach, na których będą się skupiać. Na chwilę przed głosowaniem dołączył do nich Prezydent Konrad Fijołek, by życzyć im powodzenia w głosowaniu. 

– Od dawna chciałem, żeby panel obywatelski odbył się w Rzeszowie. Dziś jestem dumny, że mieszkańcy i mieszkanki naszego miasta mogą w ten sposób współdecydować o polityce klimatycznej Rzeszowa – mówił podczas spotkania. – Jestem Państwu ogromnie wdzięczny za to, że trzy miesiące temu zgodziliście się przyjąć moje zaproszenie do udziału w panelu i wspólnie przez wiele dni pracować na rzecz miasta. Dziękuję za ten wysiłek i poświęcony przez Państwa czas. Wierzę, że wybierzecie dla Rzeszowa najlepsze rekomendacje – dodał.

Od 225 pomysłów do 51 rekomendacji

W trakcie panelu zarówno zaproszone osoby eksperckie, jak i sami paneliści i panelistki mogli proponować swoje pomysły na działania dla miasta. Inne osoby mieszkające w Rzeszowie również miały możliwość podzielenia się swoimi sugestiami – uczestnicy i uczestniczki panelu korzystali z nich podczas spotkań i niektóre włączyli na listę propozycji. Po czterech dniach spotkań lista wstępnych, roboczych pomysłów liczyła aż 225 pozycji. Redakcją tej listy, czyli łączeniem propozycji o podobnym celu, ujednolicaniem brzmienia i poprawkami stylistycznymi, zajął się zespół koordynujący panel wspierany przez grupę chętnych panelistów i panelistek. W efekcie tej pracy lista propozycji zmniejszyła się do 132 pozycji. Następnie zespół koordynujący trzykrotnie spotkał się z zespołem monitorującym panel, aby ten zaopiniował propozycje pod względem ich zgodności z prawem i politykami miejskimi oraz wpisywania się w kompetencje miasta. W wyniku tych opinii tylko 14 propozycji zostało usuniętych z listy propozycji dopuszczonych do głosowania.

Ostateczna lista do głosowania zawierała 114 propozycji rekomendacji. Mieszkańcy i mieszkanki Rzeszowa wybierali najlepsze rekomendacje spośród 46 propozycji w obszarze efektywności energetycznej i 68 w obszarze zrównoważonego transportu. W głosowaniu wybrali 26 rekomendacji dotyczących efektywności energetycznej i 25 rekomendacji transportowych. Tylko te rekomendacje uzyskały co najmniej 80% poparcia i zgodnie z regulaminem i deklaracją prezydenta są wiążące dla miasta.

Czego chcą mieszkańcy i mieszkanki?

Paneliści i panelistki, zanim ocenili poszczególne propozycje rekomendacji, głosowali nad priorytetowymi kierunkami działań w obu obszarach tematycznych panelu. W efektywności energetycznej były to:

• inwestycje w magazyny energii,
• pozyskiwanie funduszy na inwestowanie w efektywność energetyczną,
• strategiczne działania na rzecz przejścia miasta na zieloną energię,
• uporządkowanie i usprawnienie zarządzania zużyciem energii w mieście,
• poszukiwanie innowacji w obszarze efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii (OZE),
• regulacje na rzecz budownictwa nisko- i zeroemisyjnego,

a w zrównoważonym transporcie:

• rozbudowa infrastruktury rowerowej,
• zachęty do korzystania z transportu publicznego,
• strategiczne działania i planowanie transportu,
• zmiany w ofercie biletów komunikacji miejskiej (w tym zintegrowanej),
• budowa parkingów Park & Ride.

Głosowanie to nie miało wiążącego charakteru, ale wskazuje najpilniejsze – zdaniem uczestników i uczestniczek panelu – działania do podjęcia przez miasto.

Wśród rekomendacji w obszarze efektywności energetycznej, które cieszyły się największym (co najmniej 80-procentowym) poparciem panelistów i panelistek, znalazły się natomiast:

• opracowanie dokumentu strategicznego dla Rzeszowa, zawierającego działania do podjęcia w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej w odniesieniu do obiektów należących do miasta oraz spółek miejskich,
• zaplanowanie zaopatrzenia Rzeszowa w czystą i tanią energię w oparciu o lokalną produkcję i dostawców,
• identyfikacja potrzeb wszystkich miejskich obiektów w zakresie termomodernizacji, możliwości instalacji OZE oraz własnego zaplecza energetycznego,
• wdrożenie narzędzia umożliwiającego monitoring i analizę zużycia energii w budynkach miejskich, a w miarę możliwości również w spółdzielniach mieszkaniowych,
• digitalizacja obiegu dokumentów i stworzenie bazy danych dla systemu zarządzania energią w mieście,
• zaprojektowanie systemu magazynowania energii w Rzeszowie (np. w rozproszonych magazynach),
• przeprowadzenie termomodernizacji budynków miejskich (publicznych i komunalnych),
• instalowanie paneli fotowoltaicznych, wykorzystując infrastrukturę miejską, np. na budynkach użyteczności publicznej i przystankach autobusowych, 
• poszukiwanie źródeł finansowania w celu zapewnienia dotacji dla instalacji OZE, termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła dla osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni mieszkaniowych, przedsiębiorców, stowarzyszeń i fundacji,
• przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej nt. neutralności klimatycznej, efektywności energetycznej i oszczędzania energii oraz związanych z nimi rozwiązań i technologii.

W obszarze zrównoważonego transportu przegłosowane zostały natomiast rekomendacje dotyczące między innymi:

• budowa parkingów Park & Ride i węzłów przesiadkowych,
• systematyczne zwiększanie udziału autobusów zeroemisyjnych w taborze aż do osiągnięcia 100% udziału,
• zwiększenie częstotliwości kursowania linii autobusowych, w tym tych jeżdżących z peryferii do centrum,
• zapewnienie bezpiecznych i wygodnych dojść do przystanków w obszarach peryferyjnych,
• wprowadzenie bardziej zróżnicowanej i atrakcyjnej cenowo oferty dla biletów miejskich, w tym dotyczących biletów zintegrowanych sieciowych i jednorazowych (w porozumieniu z Województwem Podkarpackim),
• budowa pierścienia (obwodnicy, szczególnie południowej) wokół Rzeszowa w celu pozbycia się tranzytu z miasta,
• przeprowadzenie pilotażu tzw. stref małego ruchu w centrum miasta i wytypowanych osiedlach,
• rozbudowa infrastruktury rowerowej w celu stworzenia spójnego i ciągłego systemu tras rowerowych,
• zwiększenie liczby stojaków rowerowych, zarówno w centrum, jak i na obrzeżach, a także wsparcie dla budowy parkingów rowerowych przy zakładach pracy, szkołach, urzędach, wspólnotach mieszkaniowych itp.,
• wypracowanie i egzekucja zasad dotyczących dopuszczalnego parkowania hulajnóg, rowerów i skuterów zapewniających bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ruchu, w tym wyznaczenie miejsc parkingowych dla hulajnóg elektrycznych,
• klarowne informowanie o zmianach w systemie komunikacji i zapewnienie mieszkańcom możliwości konsultowania zmian.

Nieznacznie poniżej progu 80% znalazły się między innymi poniższe rekomendacje:

• opracowanie zielonych standardów dla przetargów na nowe inwestycje budowlane (76%),
• stworzenie do 2025 roku stałego centrum analiz przestrzennych, pracującego na bieżąco na rzecz analizy i rozwiązywania problemów transportowych oraz planowania komunikacji (78%),
• nadanie wysokiego priorytetu odśnieżaniu chodników, przystanków i ścieżek rowerowych w sezonie zimowym (78%),
• wprowadzenie i egzekucja zakazi parkowania na chodnikach bez wyznaczonych miejsc parkingowych (76%).

Co dalej?

Po ogłoszeniu werdyktu panelu podczas spotkania głos zabrał Krzysztof Stańko, pełnomocnik Prezydenta ds. Innowacji i Rozwoju. Odnosząc się do wyniku głosowania, zapowiedział, jaki miasto ma wstępny plan na wdrożenie przegłosowanych rekomendacji. Na zakończenie spotkania mieszkańcy i mieszkanki podzielili się swoimi nadziejami i oczekiwaniami związanymi z efektem końcowym panelu.

Pełna lista rekomendacji wraz ze szczegółowymi wynikami głosowania została przekazana urzędowi miasta, a w ciągu najbliższych trzech tygodni zostanie opublikowana w ogólnodostępnym raporcie. Znajdzie się w nim również podsumowanie całego procesu.